یادی از یک دانشمند گمنام کشور، استاد عبدالستار ولی

یادداشت ناشر

انتشارات «شاهمامه» افتخار دارد که زمینهٔ نشر شماری از آثار دانشمند گمنام کشور مرحوم عبدالستاری ولی را فراهم می سازد تا برگی از صفحات فراموش شدهٔ تاریخ در مورد نصاب آموزشی کشور بازگشوده شود. گرچه با انکشاف علم، امروز نظریات و آثار علمی هر چند سال تجدید می شود و دست آورد های تازه تبارز می یابند ولی نشر و بررسی این اثر به ما کمک میکند تا دریابیم که در قرن پیش در سیستم آموزشی ما چه چیز ها جا داشت، در کدام سطح بود، پایه دیدگاهها و علوم بیشتر بر چه استوار بود، در نهایت وضعیت آموزشی و نصاب تعلیمی افغانستان به چه معیار و اصول پیش میرفت.
بنا به قرابت و رابطهٔ خانواده گی که با بازمانده گان مرحوم ولی دارم، سعادت دسترسی به کتابهای یاد شدهٔ ایشان برایم میسر شده است و امیدوارم بتوانم هریک را به شکل دیجیتال در آرشیف بنیاد شاهمامه و تارنمای فراسو درج سازم.
با سپاس،
منیژہ نادری
مسؤول بنیاد شاهمامه، هالند

زیستنامه

مرحوم عبدالستار ولی در اول دلو 1277 خورشیدی در کوچه درخت شنگ کابل چشم به جهان کشود. تحصیلات ابتدایی را در مکتب حبیبیه که آن وقت بنام مدرسهٔ مبارکهٔ حبیبیه یاد می شد به پایان رسانید و سپس در آن مکتب و بعد ها در مکتب نسوان مستورات و همچنان دارالمعلمین کابل به حیث معلم ایفای وظیفه کرد. او از استعداد فطری چشمگیری برخوردار بود و آموزش را یگانه سرگرمی و مسؤولیت خویش می دانست.
در کنار وظیفهٔ رسمی اش، مرحوم ولی به تدریس در سفارت های ترکیه، فرانسه و همچنان فرزندان شاه امان الله در ارگ شاهی نیز می پرداخت.
مرحوم عبدالستار ولی به زبانهای انگلیسی، فرانسوی،‌ عربی و‌ترکی آشنایی داشت، و با مطالعات و تجارب خصوصی توانسته بود دانش لازم عصر را در رابطه به طب یونانی نیز کسب کند، لابراتوار شخصی داشت و کتابها و آثار آن وقت را در زبانهای دیگر مطالعه میکرد و تجارب خود را در زمینه عملی میساخت.
کتب زیادی تألیف کرد و آنچه از او باقی مانده اینهاست:
– کتاب حفظ الصحه مطابق صنف چهارم
– فزیولوژی مطابق پروغرام صنف چهارم رشیدیه
– امان الاطفال مطابق پروغرام مکتب مستورات
– فزیک مطابق پروغرام چهارم رشیدیه
– رسالهٔ علم طبیعیات برای تعلیم درجهٔ رشیدیه مدرسه العلوم جبیبیه و باقی مدارس افغانستان
– اعدادیه اولیه 1294 ش.
– رسالهٔ ابتدایی حفظ الصحه برای مدرسه مبارکه حبیبیه
مرحوم عبدالستار ولی در اثر تجارب لابراتواری که گاهی برخود نیز تطبیق میکرد، صحتش را از دست داد و تلاش پزشکان خارجی که برای تداویش فراخوانده شده بودند، بی نتیجه ماند و در 24 ثور 1313 خورشیدی در سن 36 سالگی چشم از جهان بست.
او برادر بزرگ دکتور عبدالشکور ولی دانشمند ریاضی و سناتور دورهٔ داوود خان بود. از مرحوم ستار ولی دو فرزند به جا ماند که پسرش عبدالنصیر ولی فعلن در سویدن به سر میبرد و بانو حشمت سلطان در سالهای اخیر در کابل چشم از جهان پوشید.
داونلود مکمل:
http://www.shahmama.com/wp-cont…/uploads/…/06/AmanulSeha.pdf

صفحهٔ ویژهٔ استاد ستار ولی در تارنمای شاهمامه با تبصره یی از عبدالفتاح ولی خواهرزادهٔ مرحوم ستار ولی و پیام نصیر ولی فرزند این دانشمند گرانقدر:
http://www.shahmama.com/abdul-satar-wali