by به آگاهی آهنگسازان، آوازخوانان و سایر دست اندرکاران عرصهٔ موسیقی افغانستان رسانیده میشود که انتشارات شاهمامه در نظر دارد کتابی از لست آهنگهای آوازخوانان کشور را برای آرشیف سازی و تثبیت حقوق کاپی آهنگهای هنرمندان افغانستان به چاپ برساند. این کتاب میتواند منبع و رویکرد دقیق برای تثبیت حقوق کاپی آهنگ ها باشد.
از بازماندگان، وابستگان صاحب صلاحیت آفرینشگران فقید موسیقی کشور و هم از آهنگسازان فعلی افغانستان تمنا میشود که لست همه آثار خلق شدهٔ خویش را با جزئیات مطلع دقیق آهنگ (به زبان اصلی و هم با حروف لاتین)، نام سرود پرداز، زمان ساخت آهنگ، مرجع ضبط نخست و مرجع نشر، پیوست یوتوب اصلی آوازخوان/آهنگساز، در یک فایل Word که نمونهٔ آن را همینجا از ما بدست می آورید به شکل اصلاح و نهایی شده به نشانی ایمیل انتشارات شاهمامه info@shamama.com بفرستید.
گرد آوری این معلومات میتواند قدمی برای ایجاد یک سیستم تنظیم شدهٔ آرشیف موسیقی افغانستان شود. احتمال دارد مجموعه های پراگنده از آهنگهای شماری از هنرمندان و بزرگان موسیقی افغانستان قبلن گردآوری و چاپ شده باشند که امیدواریم جزئیات ذکر شدهٔ آن آثار در یک مرجع معتبر درج شده باشد و در صورت امکان با ما اشتراک گذاشته شود. با درنظرداشت این پیشنهاد میخواهیم تجربهٔ خویش را در رابطه به آهنگ های استاد ناشناس با شما در جریان گذاریم:
از دو سال به این سو انتشارات شاهمامه توانست جزئیات معرفی آهنگهای استاد ناشناس را درج کتاب «نوای ناشناس» کند که به اساس کتاب «نیم قرن با ترانه های ناشناس» ( تألیف داکتر فطرت ناشناس)، گرد آمده است. در واپسین ماهها پیگیر تنظیم و تثبیت کاپی رایت آهنگهای استاد ناشناس بوده ایم که بعد از طی مراحل اینک موفق به تثبیت ویژہ گی هر آهنگ آرشیف خویش و برائت در رسمیات رسانه های اجتماعی شده ایم. امیدواریم این زمینه برای دیگر هنرمندان کشور نیز فراهم شود.
استاد ناشناس در سال ۱۹۷۰ موضوع کاپی رایت موسیقی افغانستان را به ظاهرشاه پیشنهاد کرده بود که مورد توجه قرار نگرفت. دولت های بعد هم نسبت شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کشور به این مهم نپرداختند. البته اقدام ما نتیجهٔ توجه استاد ناشناس به موسیقی کشور و تشویق ما برای کار در زمینه میباشد که برای اجرای آن مصمم شده ایم و تلاش داریم با همکاری وکیل متخصص کاپی رایت موسیقی در هالند، حقوق کاپی آهنگهای استاد ناشناس را در سطح جهان رسمیت بخشیم. در صورت علاقمندی میتوانید جزئیات بیشتری از ما بشنوید تا پروسهٔ ثبت ساخته های موسیقی خویش را به نام خود آغاز نمایید و با این روش هنرمندان ما بتوانند صاحب آثار هنری خویش بمانند و در رسانه های اجتماعی و پلاتفرم های ویژہء موسیقی از حقوق خود دفاع بتوانند.
بدون شک در روزگاری که در داخل کشور، انسانیت و پدیده های هنری زیر شلاق جهالت قرار دارند و امید کار در اکثر عرصه ها به خصوص موسیقی از مردم ما گرفته شده است، این حرکت میتواند گامی سازنده‌در راستای هنر برای ایجاد یک نظم و سیستم در موسیقی کشور، در اینسوی مرزها باشد و از پراگندگی و تخلف در پلاتفرم های موسیقی و سؤاستفاده و دستبرد اشخاص سود جو کاسته شود و موسیقی افغانستان بتواند برابر نورم های جهان مطرح شده و قانونیت پیدا کند.
پروسهٔ گرد آوری و کار این اثر از جانب انتشارات شاهمامه به شکل افتخاری پیگیری خواهد شد. تمنا میشود به این پروسه بپیوندید و برای ایجاد یک آرشیف مکمل و معتبر برای آیندهٔ موسیقی افغانستان، با ما همگام شوید. در صورت عدم علاقمندی و همکاری، این فراخوان در حد یک پیشنهاد باقی خواهد ماند .
با سپاس،
منیژہ نادری
مسؤول انتشارات شاهمامه، هالند
www.shahmama.com
پاسخ گردانندهٔ انتشارات شاهمامه و «نوای ناشناس» در برابر واکنش های پروسهٔ دریافت حقوق کاپی آهنگهای استاد ناشناس، در صفحهٔ شان:
استاد ناشناس سالها پیش از ظاهرشاه خواسته بود تا برای مسئلهٔ کاپی رایت موسیقی افغانستان کاری کند برای آن شاه این مسئله ارزش نیافت و آن را نادیده گرفت. سپس در دوره های بعدی هم به «حقوق کاپی» موسیقی افغانستان پرداخته نشد.
اینک اقدام استاد ناشناس راه افتاده است و وکیل مربوطه با دستیارانش آهنگهای استاد ناشناس را از شماری از صفحاتی که حقوق نشر آنها را ندارند، حذف کرده اند و سلسله هنوز جریان دارد.
برای معلومات در زمینه خوب است بدانیم که موسیقی در کل دو گونه حقوق دارد، حقوق کامپوز یا ساختار موسیقی که شامل (سرود و طرز موسیقی، اجرای آوازخوان) میشود و حقوق ثبت آهنگ که صرف به دستگاه و یا موسسه‌یی متعلق میشود که آهنگ را ضبط کرده است.
در این میان اشخاص دیگری که خودسرانه آهنگهای هنرمندی را نشر می کنند، مورد پرسش حقوقی پلاتفارم های نشر کننده و صاحبان حقوق آثار قرار میگیرند که باعث از دست دادن امتیاز چینل شان میشود، لذا از دست اندرکاران رسانه های اجتماعی تمنا میشود تا آهنگهای استاد را که حقوق یادشده را در آن ندارند، از صفحات خویش حذف نمایند تا چینل و صفحهٔ شان ضرر نبیند و به تصمیم استاد ناشناس احترام قایل شوند.
از استاد پرسیدم که در افغانستان کدام مراکز ضبط وجود داشت و شما در کدام یک بیشتر آهنگ ثبت کرده اید؟
استاد ناشناس: در افغانستان از سال ۱۹۷۳ تا ۱۹۷۸ سه مرکز ثبت موسیقی وجود داشت به نامهای «افغان موزیک»، «موزیک سنتر» و «آریانا موزیک». من در افغان موزیک بیشتر آهنگ های شاد و مارکیتی ثبت کرده ام و در موزیک سنتر آهنگ های نسبتن آرام و صوفیانه. در آریانا موزیک هیچ آهنگی ثبت نکرده ام
پرسش: چرا این مراکز بعد از سال ۱۹۷۸ به کار خویش ادامه ندادند؟
استاد ناشناس: بعد از حادثهٔ هفت ثور شرایط عوض شد. مرحوم مسحور جمال که عضویت ح.د.خ.ا. را داشت بیشتر در این ستدیو ها به حیث نوازنده دعوت میشد تا آوازخوان، لذا از سلیمان لایق خواست تا به خاطر کنترول این دستگاه ها جهت جلوگیری از نشر مطالب خلاف پالیسی حزب، این دستگاه ها باید بسته شوند. این موضوع را من از حفیظ الله امین هم در صحبتی که در زمینه با ایشان داشتم، شنیدم. آن دستگاه ها بسته شدند و وسایل آن همه غیر قابل استفاده باقی ماندند.
ستاد ناشناس اسامی رؤسای افغان موزیک و موزیک سنتر را یاد کردند و این برای دریافت هویت صفحات اصلی و جعلی که از نام این دو نهاد در رسانه های اجتماعی فعالیت دارند، کمک میکند. امیدواریم این صفحات اصلی رسمن با ما تماس گیرند تا با ایشان معرفت فرهنگی و حقوقی کسب نماییم.هنرمندان افغانستان باید صفحات و پروفایل های اصلی خود را داشته باشند و از حقوق و امتیازات هنری خویش برخوردار شوند. ایجاد هرگونه صفحهٔ جعلی به نام هنرمندان و مراکز ضبط موسیقی افغانستان خیانت به هنر و دست آورد های کشور است و اگر آگاهانه یا نا آگاهانه به این مورد پرداخته ایم، بهتر است صادقانه این امتیاز و امکانات را به صاحبان اصلی و یا وابستگان شان بسپاریم.
بعد از حذف شماری از آهنگهای استاد ناشناس از صفحات غیر مسؤول، اکثر تماس هایی که حاصل میشوند، ادعا دارند که صلاحیت نشر آهنگهای استاد را دارند و خود شان وکیل و قانوندان میباشند. پرسشی ایجاد میشود که آیا قبل از وکیل شدن متخلف بوده اند یا قبل از تخلف وکیل؟!
به هر حال، پیام ما برای علاقمندان هنر و آواز استاد ناشناس و هر آوازخوان و هنرمند دیگر ما این است که برای شنیدن آهنگهای هنرمند مورد علاقهٔ خویش به صفحهٔ خود هنرمند مراجعه فرمایید تا ایشان ستایش و قدردانی شوند و از تعقیب موسیقی در چینل های اشخاص فاقد صلاحیت حقوقی و یا ایجاد صفحات غیرمسؤول و غیرمجاز جلوگیری کنید. ما برای اصلاح جامعه خویش به پروژه و پول نیاز نداریم، به فهم مسئله و قایل شدن حق با حقدار و حرمتگزاری به ارزش ها نیاز داریم. سخن معروفی که بیشتر ورد زبان استاد ناشناس هم میباشد، چه بجاست که «جلو زیان را از هر جایی که بگیری، سود آغاز میشود» و دانستن حقوق دیگران بر رشد و بهبود وضعیت فرهنگی و اجتماعی ما میتواند تأثیر مثبت بگذارد.
پیشنهاد ثبت آرشیف موسیقی افغانستان Afghanistan Music Database با تمویل از عواید آهنگهای استاد ناشناس از جانب بنیاد شاهمامه ارایه شده است و امیدواریم هنرمندان ما با مراجعه به این پیوست آهنگهای خویش را راجستر نموده برای اعادهٔ حقوق خویش بایستند و همکاری نمایند.
منیژه نادری، گردانندهٔ نوای ناشناس
===========
در قضیهء «حقوق کاپی» آهنگها با چند مورد مواجه شده ایم:
– چرا استاد ناشناس خود کاپی خوانده اند؟
هر هنرمند می تواند کاپی بخواند. «کاپی خوانی» با «حقوق کاپی موسیقی» از هم فرق دارند. در اجرای هر آهنگ اگر سرود، طرز یا کامپوز از هنرمند نباشد و او اولین خوانندهء آن آهنگ هم نباشد، آوازخوان در ثبت خود دارای «حقوق اجرا» است. آنگونه که استاد آهنگهای سهیگل را خوانده اند و دیگران از استاد را. در این مورد مشکلی وجود ندارد و نیاز به اجازهء قانونی هم نیست.
– چرا کاپی رایت برای هنرمندان مهم است؟
به دو دلیل: یکی در سطح جهانی آهنگهای ما هویت می یابد و در موسیقیِ دیگر کشور ها به شکل غیر قانونی استفاده و از آن سود برده نمیشود. مثل آهنگ «ای میری زهره جبین» که بنام آهنگ هندی نشر شده است ولی در اصل از ساخته های استاد برشنا «مدتی شد که ترا» می باشد. همینگونه بخشی از یکی از کامپوز های استاد زاخیل هم در فلمی استفاده شده بود که برای تثبیت آن شنیدیم زحمات زیادی را متقبل شدند و هنرمند گرامی دیگر ما آقای فرید زلاند هم در زمینهء حقوق کاپی آهنگهای شان تلاش های فراوان کرده اند.
دوم: هنرمندان ما باید بتوانند صفحات و پروفایل های خود را داشته باشند. از نام اکثر شان به ویژه استاد ناشناس، صفحات غیر مسؤول ، بی سطح با املا و انشاء اشتباه که میخواهند از استاد نمایندگی کنند و باعث ناراحتی استاد هم شده است، ساخته شده است و حتی برگه ها و ویدیو های مبتذل که در آن عکس های نیمه برهنه به کار رفته اند، در یوتوب نشر شده اند که هیچ همخوانی با آهنگ های استاد ناشناس ندارند. استاد برای ایستادن در برابر این ابتذل هم به این تصمیم خویش پابند میماند.
سوم: مشکل تخنیکی کار در رسانه های صوتی/ویدیویی: در جهان امروز میدیای تصویری و صوتی دارای درآمد است. برای آن قوانین و اصولی هم وضع شده است. «حقوق کاپی» به شکل فشرده:موسیقی در کل دو گونه حقوق دارد، حقوق کامپوز یا ساختار موسیقی که شامل (سرود و طرز موسیقی، اجرای آوازخوان) میشود و حقوق ثبت آهنگ که صرف به دستگاه و یا موسسه‌یی متعلق میشود که آهنگ را ضبط کرده است. آن هنرمندانی که پروفایل اصلی شان تثبیت است، در میدیا و رسانه های اجتماعی در نشر آهنگهای خویش مشکل ندارند ولی آنهایی که صفحات اصلی شان تثبیت نشده است، از جانب رسانه ها به ویژه کسانی که آهنگهای شان را غیر قانونی در صفحات خود اپلود کرده و از آن پول کمایی میکنند، همواره اخطار «کاپی رایت» می بینند و استدلال و پاسخ به مراکز این رسانه ها بسیار وقتگیر و دور از حوصله است. من تنها در یک ماه شاید بیشتر از دوصد ایمیل را از یوتوب پاسخ دهم. بار ها اکونت ما امتیاز حقوقی خود را از دست داده و اکثر آهنگهای استاد ناشناس از صفحه حذف میشدند. لذا باید برای این کار می ایستادیم.
روی این دلایل نیاز مطرح ساختن «حقوق کاپی آهنگها» که با «کاپی خوانی» فرق دارد، رویدست گرفته شد.
پرسیده شده است که استاد باید داتابیس آهنگ های خود را ارایه دارد. من بیشتر از دو سال از نام انتشارات شاهمامه روی آن کار کرده ام و این معلومات را در این پیوست ملاحظه میتوانید. این برگه هنوز نیاز به بازخوانی دارد که سر فرصت به آن خواهم پرداخت.
https://nashenas.org/nashenas-all-songs-in-english…/
یادآوری: استاد ناشناس امتیاز آهنگهای خویش را برای حمایت از برنامه های فرهنگی بنیاد شاهمامه به این نهاد اهدا کرده است و ما هم حد توانایی از آن استفادهء مثبت خواهیم نمود. برنامهء نخست ما «ایجاد داتابیس موسیقی افغانستان» از با تمویل از عواید موسیقی استاد ناشناس میباشد که امیدواریم هنرمندان ما همکاری نمایند.
با سپاس،
گردانندهء نوای ناشناس و مسؤول بنیاد شاهمامه
=========
